Σιδηροπενική Αναιμία

Η αναιμία είναι μία παθολογική κατάσταση κατά την οποία μειώνεται η ποσότητα των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι αυτά που περιέχουν την αιμοσφαιρίνη, την ουσία που μεταφέρει το οξυγόνο στους ιστούς και απομακρύνει το διοξείδιο του άνθρακα. Η αναιμία, εάν δεν πρόκειται για γενετική βλάβη όπως είναι η θαλασσαιμίες (μεσογειακή αναιμία κ.λπ.) μπορεί να προκληθεί με δύο τρόπους:

• Με την απώλεια αίματος, οπότε και μιλάμε γενικά για αναιμία
• Με την έλλειψη σιδήρου από τον οργανισμό, είτε λόγω διατροφής, είτε λόγω κακής απορρόφησης, οπότε μιλάμε για σιδηροπενική αναιμία

TΙ είναι ο σίδηρος;

Πρόκειται ουσιαστικά για ένα ανόργανο στοιχείο, που είναι ιδιαίτερα απαραίτητο για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού. Είναι αναγκαίο συστατικό για την παραγωγή αιμοσφαιρίνης, η οποία και μεταφέρει οξυγόνο στους ιστούς, διευκολύνοντας έτσι τις λειτουργίες του οργανισμού μας.

Η αναιμία δεν είναι νόσος, είναι ένα σύμπτωμα και σύμφωνα με τους ειδικούς τα αίτια είναι πολλά. Εμφανίζεται σε περίπου 15-20% των προεμμηνοπαυσιακών γυναικών, το 50% των εγκύων και το 3% των ανδρών. Επίσης, είναι συχνή στην ηλικία ανάπτυξης. Οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες από τους άνδρες λόγω των απωλειών αίματος κατά την εμμηνορρυσία αλλά και εξαιτίας των μικρότερων αποθηκών σιδήρου που έχουν στον οργανισμό τους.

Πως θα καταλάβουμε ότι έχουμε αναιμία

Τα γενικά συμπτώματα με τα οποία μπορεί να εμφανιστεί μια αναιμία είναι:

• Εύκολη κόπωση
• Δύσπνοια, ειδικά σε άτομα με αναπνευστική ανεπάρκεια ή καπνιστές
• Ταχυκαρδία
• Πονοκέφαλος (ιδιαίτερα στη μετωπιαία χώρα)
• Ανορεξία και εντερικές διαταραχές
• Το δέρμα αποκτά μια ωχρότητα (κιτρινίζει)
• Ζαλάδες

Επιπλέον, η χρόνια έλλειψη σιδήρου μπορεί να δώσει τέσσερα χαρακτηριστικά σημάδια:

• Νύχια γίνονται εύθραυστα και κοίλα
• Γλώσσα γίνεται ατροφική
• Ξηροστομία
• Ευπάθεια σε λοιμώξεις

Η μέτρηση της αναιμίας

Μία απλή εξέταση αίματος αρκεί. Σε αυτή θα βρεθούν χαμηλός αιματοκρίτης, δηλαδή μικρή ποσότητα ερυθρών αιμοσφαιρίων, καθώς και χαμηλά επίπεδα αιμοσφαιρίνης και σιδήρου. Ταυτόχρονα με την εξέταση αίματος θα διαπιστωθεί και η κατάσταση των αποθηκών του σιδήρου.

Ο γενικός κανόνας είναι ότι όταν η αιμοσφαιρίνη είναι κάτω από 10 g/dL στις γυναίκες και κάτω από 12 g/dL στους άνδρες, τότε υπάρχει αναιμία. Επιπλέον, προσμετρώνται οι χαμηλές τιμές της φεριτίνης (30-250), που βοηθά στην αποθήκευση του σιδήρου, είναι ενδεικτικές των χαμηλών αποθεμάτων σιδήρου.

Η διατροφή που αυξάνει το σίδηρο

Ο πιο εύκολος και απλός τρόπος, για να αυξήσουμε τα επίπεδα του σιδήρου στον οργανισμό μας, δεν είναι άλλος από την πρόσληψή του μέσω των τροφών.
O σίδηρος περιέχεται σε ζωικές τροφές (κρέας, ψάρι, πουλερικά), καθώς και σε φυτικές τροφές (φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς, σιτηρά). Παρόλ’αυτά, ο σίδηρος που περιέχουν τα φυτικά τρόφιμα απορροφάται σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με το ζωικό σίδηρο, γι' αυτό και πρέπει να προσέχετε με ποια τρόφιμα τον συνδυάζετε, ώστε να μειώσετε τις «απώλειες».

Για καλύτερη απορρόφηση του σιδήρου…

Φυσικά, υπάρχουν και τροφές, που βοηθούν στην καλύτερη απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό, όπως είναι τα πορτοκάλια και ο χυμός τους, που είναι πλούσια σε βιταμίνη C. Το ίδιο συμβαίνει και με το γκρέιπφρουτ, το πεπόνι, τις φράουλες, τη ντομάτα, τις πιπεριές,  τις πατάτες, το λάχανο και το μπρόκολο.

Καλύτερα να τα αποφύγετε…

Αντίθετα, ο καφές και το τσάι, μειώνουν τη δυνατότητα απορρόφησης σιδήρου στον οργανισμό και για τον λόγο αυτό θα πρέπει να αποφεύγεται ο συνδιασμός με φυτικές τροφές πλούσιες σε σίδηρο σε περιπτώσεις που υπάρχει αποδεδειγμένα πρόβλημα σιδήρου στον οργανισμό. Επίσης την απορρόφηση σιδήρου εμποδίζουν τα αναψυκτικά τύπου κόλα, η σοκολάτα, και τα γαλακτοκομικά προϊόντα (γάλα, τυρί, γιαούρτι κ.α.).

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι σε περιπτώσεις, που ακόμη και η εμπλουτισμένη σε σίδηρο διατροφή, δεν ωφελήσει όσο θα έπρεπε τον οργανισμό, με αποτέλεσμα τα επίπεδα του σιδήρου να είναι ακόμη χαμηλά, τότε, η μόνη ενδεδειγμένη λύση είναι τα συμπληρώματα σιδήρου σε μορφή χαπιών, που θα πρέπει όμως να προσλαμβάνονται μαζί με τις τροφές, που απορροφούν ευκολότερα το σίδηρο στον οργανισμό για ορατά και άμεσα αποτελέσματα.

ΠΡΟΣΟΧΗ - H πλούσια σε σίδηρο διατροφή είναι ωφέλιμη, αλλά δεν επαρκεί για να «γεμίσει» τις αποθήκες σιδήρου του οργανισμού σας, όταν αυτές έχουν αδειάσει. Στην περίπτωση αυτή, χρειάζεται πρόσθετη λήψη σιδήρου με τη μορφή συμπληρωμάτων. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Oργάνωση Yγείας, για τη θεραπεία της αναιμίας πρέπει να χορηγούνται 200 mg στοιχειακού σιδήρου. Ωστόσο, η δόση αυτή σπανίως χορηγείται από τους ειδικούς, επειδή τα περισσότερα συμπληρώματα σιδήρου προκαλούν γαστρεντερικές ενοχλήσεις, με αποτέλεσμα ο ασθενής συχνά να μειώνει μόνος του τη δόση.