Ο καρκίνος του παχέος εντέρου (ΚΠΕ) είναι το τρίτο συχνότερα εμφανιζόμενο είδος καρκίνου και η τρίτη αιτία θανάτου παγκοσμίως. Η παχυσαρκία, η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας και η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών μας προς το δυτικό τύπο διατροφής είναι οι σημαντικότερες αιτίες για την ανάπτυξη του ΚΠΕ. Έτσι, η βελτίωση των διατροφικών επιλογών μας πιθανόν να λειτουργήσει αποτελεσματικά στην πρόληψη του ΚΠΕ. Ας δούμε πώς σχετίζονται κάποια τρόφιμα και συστατικά τους με την εμφάνισή του.
Κόκκινο κρέας
Η αυξημένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος, όπως το μοσχάρι, το χοιρινό και το αρνί, φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο καρκινογένεσης στο παχύ έντερο. Ιδιαίτερα το μαγείρεμά του στο τηγάνι, τη σχάρα ή τα κάρβουνα φαίνεται να οδηγεί στο σχηματισμό νιτρωδών χημικών ενώσεων και ετεροκυκλικών αμινών με καρκινογόνο δράση. Ακόμη, η αίμη των σκουρόχρωμων κρεάτων προάγει πιθανόν το σχηματισμό νιτρωδών ενώσεων. Έτσι, η επαρκής ποσότητα πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας είναι καλύτερο να λαμβάνεται από λευκό κρέας, όπως το κοτόπουλο, το κουνελι, τη γαλοπουλα και το ψάρι.
Διαιτητικές ίνες
Οι διαιτητικές ίνες είναι άπεπτα συστατικά των τροφίμων που βρίσκονται σε δημητριακά ολικής άλεσης, στα όσπρια, στα φρούτα, τα λαχανικά και τους ξηρούς καρπούς και ευνοούν την καλή λειτουργία του εντέρου. Μειώνουν τον χρόνο διέλευσης των κοπράνων από τη γαστρεντερική οδό και έτσι οι επικίνδυνες ουσίες των τροφών δεν έρχονται σε παρατεταμένη επαφή μαζί της. Ακόμη, δεσμεύουν καρκινογόνες ουσίες και διατηρούν την ακεραιότητα του εντερικού επιθηλίου. Πλήθος μελετών καταδεικνύουν πως η επαρκής κατανάλωση διαιτητικών ινών (20-25γρ/ημέρα) ενδεχομένως να είναι προστατευτική έναντι στον ΚΠΕ. Ωστόσο, περισσότερες μελέτες είναι απαραίτητες για επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων αυτών.
Λίπος
Τα δεδομένα σχετικά με την ποσότητα και την ποιότητα του λίπους της διατροφής και την εμφάνιση ΚΠΕ είναι συγκεχυμένα. Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι η μείωση των κορεσμένων λιπαρών του κόκκινου κρέατος και των πλήρων γαλακτοκομικών και η αύξηση των ω-3 λιπαρών οξέων από λιπαρά ψάρια, πιθανόν να ασκούν προστατευτική δράση.
Αλκοόλ
Ο μηχανισμός που εμπλέκει το αλκοόλ στην καρκινογένεση δεν έχει διαλευκανθεί και πιθανόν να οφείλεται στην καθυστέρηση που προκαλεί στην επιδιόρθωση των βλαβών του DNA. Μία μελέτη σε ανδρικό πληθυσμό έδειξε ότι η κατανάλωση περισσότερων από 2 ποτών/ημέρα διπλασιάζει τον κίνδυνο για καρκινογένεση στο παχύ έντερο. Αντίθετα, άλλη μελέτη τόνισε τα οφέλη από τη συχνή αλλά μέτρια κατανάλωση κόκκινου κρασιού (1-2 ποτήρια/ημέρα) για την πρόληψη του ΚΠΕ, με τις ιδιότητες αυτές να αποδίδονται στις πολυφαινόλες που περιέχει.
Φυλλικό οξύ και βιταμίνη D
Το φυλλικό οξύ, μία βιταμίνη που βρίσκεται στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, στα εσπεριδοειδή και στα όσπρια, συμμετέχει στη σύνθεση και την επιδιόρθωση του DNA. Η έλλειψή του φαίνεται να προδιαθέτει σε αυξημένο κίνδυνο για ΚΠΕ. Ακόμη, η βιταμίνη D πιθανόν να εμφανίζει προστατευτικές ιδιότητες μέσω μείωσης του κυτταρικού πολλαπλασιασμού και της αναστολής της αγγειογένεσης. Γι’ αυτό, συστήνεται τακτική αλλά ελεγχόμενη έκθεση στον ήλιο, καθώς η βιταμίνη D συντίθεται από το δέρμα υπό την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας, και της κατανάλωση τροφίμων όπως τα ψάρια, το συκώτι και ο κρόκος του αυγού.
Πολυφαινόλες
Οι πολυφαινόλες είναι χημικές ουσίες που εμφανίζουν αντιοξειδωτικές, αντιμεταστατικές και αντιαγγειογενετικές ιδιότητες, γι’αυτό και πιθανόν είναι ευεργετικές για την πρόληψη του ΚΠΕ. Πλούσιες πηγές πολυφαινολών είναι τα φρούτα, τα λαχανικά, οι σπόροι, το πράσινο τσάι, ο καφές, το κόκκινο κρασί και η μπύρα.
Προβιοτικά και πρεβιοτικά
Τα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί που διέρχονται από το γαστρεντερικό σύστημα και συμβάλλουν στην ομαλότερη λειτουργία του εντέρου. Βρίσκονται κυρίως στα εμπλουτισμένα γαλακτοκομικά. Τα πρεβιοτικά από την άλλη, είναι άπεπτα συστατικά των τροφών που απαντώνται στα φρούτα, τα λαχανικά και τα δημητριακά,. Ο ρόλος τους στην πρόληψη του ΚΠΕ δεν είναι ξεκάθαρος, αν και πιθανόν είναι ωφέλιμος.
Συμπερασματικά λοιπόν, η πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου αφορά στην τροποποίηση των διατροφικών μας επιλογών βάσει όλων όσων αναφέραμε παραπάνω, στη διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους και την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας.
