Οι διατροφικές συνήθειες και η σωματική δραστηριότητα κατά την παιδική ηλικία και εφηβεία μπορούν να διαμορφώσουν τη διαφορά μεταξύ υγείας και κινδύνου για ασθένειες στα επόμενα χρόνια. Τα διαφορετικά στάδια ζωής υπαγορεύουν και διαφορετικές διατροφικές ανάγκες. Σε αυτή την περίοδο της ζωής, υπάρχει κίνδυνος έλλειψης πολλών θρεπτικών συστατικών, ένα από τα οποία είναι και ο σίδηρος. Μεταξύ των εφήβων, η αναιμία λόγω έλλειψης σιδήρου είναι μια από τις πιο συνηθισμένες ασθένειες που σχετίζονται με διατροφικές ελλείψεις.
Οι έφηβοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στην αναιμία, λόγω του αυξημένου όγκου αίματος και της αυξημένης μυϊκής μάζας τους κατά την ανάπτυξη. Αυτά αυξάνουν την ανάγκη για σίδηρο, ώστε να δημιουργηθεί αιμοσφαιρίνη, η ερυθρά χρωστική του αίματος που μεταφέρει οξυγόνο και η σχετική μυοσφαιρίνη στους μυς.
Η αύξηση της άλιπης μάζας σώματος (ΑΜΣ), που αποτελείται κυρίως από μύες, είναι πιο σημαντική στα αγόρια από ότι στα κορίτσια. Στα προεφηβικά χρόνια, η ΑΜΣ είναι περίπου η ίδια και για τα δύο φύλα. Με το που ξεκινά η εφηβεία, το αγόρι περνά μια φάση πιο γρήγορης εναπόθεσης ΑΜΣ για κάθε κιλό βάρους που παίρνει κατά την ανάπτυξη, καταλήγοντας σε τελική ΑΜΣ διπλάσια από αυτή του κοριτσιού. Άλλοι παράγοντες που συνεισφέρουν στις αυξημένες ανάγκες για σίδηρο είναι η αύξηση του σωματικού βάρους και η έναρξη της εμμήνου ρύσης στα κορίτσια (εξαιτίας της απώλειας αίματος).
Ωστόσο, η φτωχή διατροφή λόγω των διατροφικών συνηθειών των μικρών παιδιών, που αγαπούν το fast food, τα ροφήματα πλούσια σε ζάχαρη και σνακ έχει σαν αποτέλεσμα να μην λαμβάνουν την απαραίτητη Συνιστώμενη Ημερήσια Ποσότητα σιδήρου και να οδηγούνται σε αναιμία. Υπολογίζεται ότι το 75% των έφηβων κοριτσιών δεν καλύπτουν τις διατροφικές ανάγκες τους σε σίδηρο, σε σύγκριση με το 17% των έφηβων αγοριών. Τροχοπέδη στη συμμόρφωση των εφήβων ως προς το μοντέλο της υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής είναι οι συχνές δίαιτες, η παράλειψη γευμάτων και οι χορτοφαγικές συνήθειες. Επιπρόσθετη ομάδα υψηλού κινδύνου για την ανάπτυξη σιδηροπενίας, είναι οι έφηβοι που αθλούνται, καθώς έχουν πιο αυξημένες ανάγκες σε σίδηρο.
Ποια είναι τα συμπτώματα έλλειψης σιδήρου;
Η έλλειψη σιδήρου μπορεί να κάνει το παιδί σας να αισθάνεται κουρασμένο (αίσθημα κόπωσης και αδυναμίας), να έχει τάσεις λιποθυμίας, να λαχανιάζει εύκολα ή να έχει δύσπνοια, να έχει μειωμένη σωματική ανάπτυξη, ευαισθησία στις λοιμώξεις, ωχρό δέρμα, κακή διάθεση και απώλεια μαλλιών. Μπορεί επίσης να είναι δύσκολο να συγκεντρωθεί, γεγονός που καθιστά τη μελέτη και τις εξετάσεις του πιο δύσκολα.
Τι πρέπει να κάνω για να προλάβω την εμφάνιση αναιμίας στο παιδί μου;
Η σωστή διατροφή, συμπεριλαμβανομένης της επαρκούς πρόσληψης σιδήρου, παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του εφήβου. Η πρόληψη της σιδηροπενίας επιτυγχάνεται μέσω ενός ισορροπημένου διαιτολογίου που περιλαμβάνει ποικιλία τροφίμων ζωικής και φυτικής προέλευσης, καθώς και με τακτικούς ιατρικούς ελέγχους για τη διάγνωση και τη θεραπεία των επιβαρυντικών παραγόντων.
Πώς μπορεί το παιδί μου να καλύψει τις ανάγκες του σε σίδηρο;
Φροντίστε να περιλαμβάνεται στα κύρια γεύματα της ημέρας του ένα τουλάχιστον από τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε σίδηρο και συνοδεύστε τα με τρόφιμα που ευνοούν την απορρόφησή του. Καλές πηγές σιδήρου θεωρούνται όλα τα είδη κρέατος (κυρίως συκώτι, σπλήνα και μοσχαρίσιο κρέας), τα πουλερικά, τα ψαρικά (μπακαλιάρος, πέρκα, σολομός, τόνος, σαρδέλες, γαρίδες) και ο κρόκος του αυγού.
Τρόφιμα φυτικής προέλευσης όπως τα όσπρια (φακές, φασόλια, ρεβίθια, φάβα), οι ξηροί καρποί (φιστίκια, καρύδια, αμύγδαλα, κάσιους, πασατέμπος), τα ξηρά φρούτα (σταφίδες, δαμάσκηνα, σύκα, χρυσομηλα), το σπανάκι, οι αγκινάρες και τα παντζάρια περιέχουν επίσης σίδηρο, αλλά το ποσοστό απορρόφησής του είναι μικρότερο από αυτό των ζωικών πηγών.
Για να ενισχύσετε όσο γίνεται περισσότερο την απορρόφηση του σιδήρου των παραπάνω τροφίμων, συνοδεύστε τα με τρόφιμα που είναι πλούσια σε βιταμίνη C, όπως το πορτοκάλι, το γκρέιπφρουτ, οι φράουλες, οι πιπεριές, η ντομάτα, οι πατάτες, το μπρόκολο και ο χυμός λεμονιού.
Για τους εφήβους που έχουν ήδη αναπτύξει αναιμία, η θεραπεία ξεκινά με μια διατροφή πλούσια σε σίδηρο, αλλά επειδή αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό για τη διόρθωση της αναιμίας, μπορεί να χρειαστεί να λάβει και ένα συμπλήρωμα σιδήρου για κάποιους μήνες. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να συμβουλευτείτε τον γιατρό ή τον διαιτολόγο σας.
