Γιατί χρειαζόμαστε τις βιταμίνες;

Οι βιταμίνες άρχισαν να γίνονται για τα καλά θέμα διερεύνησης για τους επιστήμονες όταν το 1912 επισημάνθηκε πανηγυρικά η ύπαρξη τους και ο ρόλος τους στην υγεία μας. Είναι ένα απο τα πιο σημαντικά κομμάτια των γνώσεων που πρέπει να έχει ο κάθε σύγχρονός άνθρωπος. Το όνομα τους προέρχεται απο το λατινικό «vita» που σημαίνει ζωή και από το γερμάνικο «amin (amine)» λόγω της τότε αντίληψης οτι όλες οι βιταμίνες περιείχαν αμινοξέα. 

Οι βιταμίνες είναι βασικές οργανικές ουσίες που χρειάζονται σε μικρές ποσότητες στον ανθρώπινο οργανισμό για να γίνουν κάποιες διεργασίες. Συγκεκριμένα, είναι πολύ σημαντική η συμμετοχή τους στις χημικές αντιδράσεις του οργανισμού που μετατρέπουν τα συστατικά των τροφών (πρωτεϊνες, υδατάνθρακες, λίπη) σε ενέργεια. Η παρατεταμένη έλλειψη συγκεκριμένων βιταμινών μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές. 

Γενικά, οι βιταμίνες εμπλέκονται σε οστικές λειτουργίες, στην πήξη του αίματος, στον σχηματισμό κυτταρικών μεμβρανών, στην όραση, στην νευρομυϊκή λειτουργία, στην καλή εμφάνιση του δέρματος, στην αναπαραγωγή. Επίσης, βοηθούν στο μεταβολισμό, την ανάπτυξη και είναι απαραίτητες για την άμυνα του οργανισμού. Ακόμα και μία μικρή έλλειψη βιταμινών στον οργανισμό μας, μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα ατονίας, εκνευρισμού, υπνηλίας, άγχους, μειωμένης ενεργητικότητας, κακής διάθεσης, ευαισθησία σε κρυολογήματα, έλλειψη συγκέντρωσης, ακόμα και παχυσαρκία.

Ποιές είναι οι κυριότερες αιτίες που προκαλούν μειωμένη πρόσληψη βιταμινών;

1. Τρόπος μαγειρέματος τροφίμων

Οι βιταμίνες είναι ευαίσθητες σε ψηλές θερμοκρασίες, γι’ αυτό και το ιδανικό μαγείρεμα πρέπει να γίνεται σε χαμηλή θερμοκρασία, σε σκεύη με αεροστεγή συσκευασία, χωρίς πολύ νερό για να γίνεται ο βρασμός με τα ίδια συστατικά του τροφίμου, έτσι ώστε να μειώνεται η απώλεια βιταμινών. 

2. Κακές διατροφικές συνήθειες και μη προσεγμένη χορτοφαγία

Η παράλειψη ορισμένων τροφών από το διαιτολόγιό μας ή οι πολύ αυστηρές δίαιτες αδυνατίσματος έχουν σαν αποτέλεσμα τον ελλιπή ανεφοδιασμό του οργανισμού μας σε βιταμίνες. Ακόμα, οι αυστηροί χορτοφάγοι (που δεν τρώνε ούτε γάλα ούτε αυγά) έχουν τάση έλλειψης βιταμίνης Β12 που βρίσκεται σε τροφές ζωικής προελεύσεως. 

3. Κάπνισμα και αλκοόλ

Το κάπνισμα έκτος απο τα πολλά άλλα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει, μειώνει σημαντικά τα επίπεδα ορισμένων βιταμινών όπως βιταμίνη C, βιταμίνη Ε, βιταμίνη Β12. Με λίγα λόγια, αυτοί που καπνίζουν πολύ είναι σίγουρο ότι έχουν αν μη τι άλλο σοβαρή έλλειψη βιταμίνης C. Επίσης η υπερκατανάλωση αλκοόλ εμποδίζει την απορρόφηση βιταμινών. 

4. Μελαγχολία - στρες

Οι σύγχρονοι άνθρωποι παρουσιάζουν πολύ συχνά στρες και κάποιες μορφές μελαγχολίας που έχουν και πάλι σαν αποτέλεσμα κακές διατροφικές συνήθειες που οδηγούν σε ελλιπή διατροφή άρα και μειωμένη πρόσληψη βιταμινών. 

5. Αντισυλληπτικά

Τα αντισυλληπτικά οδηγούν σε ανεπάρκεια βιταμίνης C, Β12, Β6 και φολικό οξύ και ψευδάργυρο. 

6. Αντιβίωση 

Η χορήγηση αντιβίωσης για μεγάλα διαστήματα οδηγεί σε αυξημένη κατανάλωση βιταμίνης Β και Κ από τον οργανισμό μας, οπότε συνήθως με την θεραπευτική αγωγή καλό θα ήταν να ενισχύσουμε τον οργανισμό μας και με επιπλέον βιταμίνες. 

Μήπως τελικά πρέπει να πάρω πολυβιταμίνες;

Επειδή οι μικρές καθημερινές ποσότητες βιταμινών είναι ευεργετικές για την υγεία, επικράτησε η αντίληψη ότι η λήψη μεγαλύτερων ποσοτήτων θα είναι ακόμη καλύτερη. Αυτό όμως δεν ισχύει. Κάποιες βιταμίνες όταν είναι σε ψηλές ποσότητες στον οργανισμό μπορούν να προκαλέσουν τοξικότητα.  

Γενικά, ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο που παρέχει μία ποικιλία ζωικών και φυτικών τροφών σε τακτική βάση μπορεί να εξασφαλίσει μία συνεχή και επαρκή παροχή βιταμινών και να προλάβει αβιταμινώσεις. Παρόλ’ αυτά η λήψη πολυβιταμινών μπορεί να διασφαλίζει ότι ο οργανισμός παίρνει τις απαραίτητες βιταμίνες που χρειάζεται καθημερινά όταν υπάρχει ανησυχία οτι κάποιο άτομο δεν τρέφεται σωστά.