Πλέον είναι ευρέως γνωστό, ότι η υποκινητικότητα σε συνδυασμό με κακή διατροφή αυξάνουν τον κίνδυνο για εμφάνιση παχυσαρκίας, λιπιδαιμίας και άλλων μεταβολικών διαταραχών, καταστάσεις που αποτελούν δείκτες υψηλού κινδύνου για εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων, υπέρτασης, διαβήτη και άλλων εκφυλιστικών ασθενειών. Επίσης, υπάρχουν πολλές ερευνητικές ενδείξεις ότι η παχυσαρκία, οι κακές διατροφικές έξεις και η υποκινητικότητα διευκολύνουν την υποτροπή του καρκίνου, παθήσεων του γαστρεντερικού, του ουροποιητικού έως και του νευρικού συστήματος!
Πρόσφατες δε, έρευνες αναδεικνύουν την αρνητική επίδραση της υποκινητικότητας και της διατροφής στη νοητική ανάπτυξη και απόδοση… ΜΥΘΟΣ ή ΑΛΗΘΕΙΑ; Πράγματι, είναι απορίας άξιο, πως δύναται να ισχύει κάτι τέτοιο αλλά…και κατά πόσο είναι αληθές.. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, η μακροχρόνια υποκινητικότητα, δηλαδή, η συστηματική απουσία φυσικής εξάσκησης για μεγάλο χρονικό διάστημα, οδηγεί σταδιακά και αναπόφευκτα σε κακή ψυχοσωματική κατάσταση. Αντίστοιχα, οι συνέπειες της κακής διατροφής είναι επίσης σοβαρές για τη νοητική ανάπτυξη ή απόδοση, κυρίως μάλιστα στην αναπτυξιακή και την Τρίτη ηλικία.
Κακές Διατροφικές Έξεις
Έλλειψη και ανεπάρκεια στη διατροφή, όπως π.χ. μειωμένη αντιοξειδωτική αντίδραση του οργανισμού λόγω ελάχιστης κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών, οδηγεί σταδιακά και μακροχρόνια σε καθολική αποδυνάμωση του οργανισμού και χαμηλή νοητική απόδοση. Όταν τα συμπτώματα διατροφικής ανεπάρκειας είναι συστηματικά, προτείνεται άμεση παρέμβαση, προκειμένου να ανασταλούν υποτροπές της υγείας, ανάλογα, κατά περίπτωση.
Η συστηματικότητα, λοιπόν, σε κακές διατροφικές έξεις, διατροφικούς εθισμούς ή και η μακροχρόνια ανορεξία οδηγούν σε έλλειψη ορισμένων θρεπτικών συστατικών ( βιταμινών, μετάλλων, ιχνοστοιχείων κ.α.), αποδυναμώνουν την ανοσολογική αντίδραση και διευκολύνουν την όποια οργανική υποτροπή της υγείας. Μερικές από τις συνέπειες της έλλειψης μακροθρεπτικών και μικροθρεπτικών συστατικών μπορεί να είναι μεταξύ άλλων η μειωμένη ικανότητα αντίληψης και μνήμης, η διάσπαση της προσοχής έως και η ταχύτητα αντίδρασης σε στρεσογόνα ερεθίσματα, ενώ μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να επηρεαστεί ουσιαστικά και μόνιμα η νοητική ανάπτυξη και η όποια προ-δεδομένη νοητική απόδοση του ατόμου. Όσον αφορά άτομα που χρήζουν ειδικού διαιτολογίου, μεταξύ άλλων, άτομα με νοητική ανεπάρκεια ή άτομα που διανύουν ευαίσθητες ηλικιακές περιόδους νοητικής ανάπτυξης (π.χ.0-5 ετών), τα συμπτώματα αλλά και οι συνέπειες εμφανίζονται νωρίτερα και πιο έντονα και δύναται να είναι έως και μη αναστρέψιμες. Ο λόγος στον οποίο αποδίδεται αυτή η αρνητική σχέση μεταξύ νοητικής ανεπάρκειας και κακής διατροφής είναι όταν, σε παράλληλο χρόνο, προκύπτουν αυξημένες ανάγκες του οργανισμού, αυξημένη οργανική τοξικότητα, οργανικές επιρρέπειες και κακή κατάσταση υγείας του ατόμου ή άλλο παρόμοιο. Ειδικότερα, κατά την προσχολική ηλικία, όπου παρατηρείται ραγδαία μεταγεννητική ανάπτυξη του εγκεφάλου, η ανάγκη για ορισμένα θρεπτικά συστατικά, όπως η χολίνη, το ιώδιο, το φολικό οξύ, ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος, και ορισμένα λίπη (σφιγγολιπίδια, δοκοσαεξανοϊκό οξύ DHA), είναι αυξημένη. Κατά συνέπεια μια διατροφή φτωχή σε αυτά τα, απαραίτητα για τη σωστή ανάπτυξη του εγκεφάλου, στοιχεία μπορεί να επηρεάσει μακροχρόνια, τη νοητική ικανότητα και απόδοση.
Σε ότι αφορά την ικανότητα αντίληψης και μνήμης, έχει βρεθεί ότι μια διατροφή χαμηλή σε υδατάνθρακες, μειώνει την ικανότητα αυτή, ενώ τα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα καθώς και η βιταμίνη Β12, όταν βρίσκονται σε ανεπάρκεια, επηρεάζουν αρνητικά τις λειτουργίες των εγκεφαλικών κυττάρων και κατά συνέπεια την νοητική απόδοση του ατόμου. Το νερό επίσης διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στην εγκεφαλική λειτουργία, έτσι η ανεπαρκής πρόσληψη υγρών, προκαλεί επιπτώσεις στις νοητικές λειτουργίες. Τέλος μελέτες έχουν δείξει ότι, η μειωμένη πρόσληψη αντιοξειδωτικών στοιχείων, όπως η βιταμίνες Ε και C, σχετίζονται με την κακή απόδοση της μνήμης και κατ’ επέκταση της νοητικής απόδοσης.
Υποκινητικότητα
Τα υποκινητικά άτομα είναι συνήθως παχύσαρκα ή με κακή σύσταση σώματος. Συγκεκριμένα, σε άτομα με χρόνια υποκινητικότητα το πρώτο και πιο εμφανές σύμπτωμα υποτροπής της υγείας είναι η κακή οργανική κατάσταση, με πιο έκδηλη την αύξηση του σωματικού λίπους και συνήθως του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ),και ακολουθούν συμπτώματα μεταβολικών διαταραχών. Σε βάθος χρόνου, ο οργανισμός αρχίζει να είναι επιρρεπής σε φυσικές και ψυχικές παθήσεις λόγω αυξημένων συμπτωμάτων ψυχονοητικής κόπωσης, ανοσολογικής ανεπάρκειας και κακής διάθεσης.
Όσον αφορά τον τρόπο που επηρεάζει η υποκινητικότητα το νευρικό σύστημα, έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζονται αρνητικά τα δομικά συστατικά και η λειτουργική απόδοση του εγκεφάλου, παρουσιάζεται αυξημένη νευρική ευαισθησία ή και το αντίστροφο (εξασθένηση ή απευαισθητοποίηση). Τα δυσμενή αυτά συμπτώματα είναι πιο έντονα όταν η υποκινητικότητα συνδυάζεται με τακτική διατροφή με ζωικές πρωτεΐνες (αυξημένη νευρικότητα) και λίπη (πτώση της νευρωνικής τάσης και συχνότητας στη στρεσογόνο αντίδραση)! Η υποκινητικότητα, λοιπόν, μακροχρόνια συμβάλει στη μείωση της απόδοσης έργου του κεντρικού και του περιφερικού νευρικού συστήματος, και κατ’ επέκταση, στην πτώση της ψυχονοητικής απόδοσης και σε συστηματικές συμπεριφορικές διακυμάνσεις, η δε κακή διατροφή οξύνει την όποια οργανική ή συμπεριφορική παρέκκλιση. Η αναμενόμενη μείωση της ψυχονοητικής απόδοσης (λόγω υποκινητικότητας), αν και δύναται να ανασταλεί μέσω εναλλακτικών μορφών νευρωνικής εξάσκησης (π.χ. νοητική εξάσκηση) η φυσική αδράνεια σε βάθος χρόνου θα αποδυναμώσει ή τουλάχιστον θα αποσταθεροποιήσει σημαντικά τη λειτουργική δυναμική του ΚΝΣ. Μάλιστα, σε άτομα που παρουσιάζουν ασθενικές νευρολογικές καταστάσεις, τα συμπτώματα παρουσιάζονται πιο σύντομα και πιο έντονα.
Υποκινητικότητα, Κακή Διατροφή και Δείκτης Νοημοσύνης
Όταν, λοιπόν, το “σώμα” δεν υποστηρίζεται από καλή φυσική κατάσταση (που εξαρτάται από τη συστηματικότητα φυσικής εξάσκησης και την πληρότητα της διατροφής), σε βάθος χρόνου, υποτροπιάζουν και οι πιο “αδιάσειστες οργανικές του αλήθειες”, όπως λόγου χάρη, η υψηλή νοημοσύνη. Έτσι, παραδείγματος χάριν, άτομα που σε νεαρή ηλικία (π.χ. α” παιδική) παρουσιάζουν υψηλό δείκτη νοημοσύνης, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα διατηρηθεί ο ίδιος δείκτης νοημοσύνης και στην ενήλικη ζωή: η νοημοσύνη δύναται να είναι πολύ χαμηλότερη από την αναμενόμενη όταν απουσιάζει η ψυχοσωματική εξάσκηση και σημαντικά μακρο- και μικρο-θρεπτικά συστατικά, απαραίτητα για την ανάπτυξη και αναδόμηση του οργανισμού. Αντίστοιχα, σε άτομα με μέτριο νοητικό δυναμικό δύναται η συστηματική σωματική άσκηση σε συνδυασμό με κατάλληλη διατροφή να ενισχύσουν σημαντικά τη νοητική απόδοση.!!!
Επίσης, ιδιαίτερα ενδιαφέρον, ότι η μονομερής άσκηση, ψυχονοητική ή ψυχοκινητική αντίστοιχα, δύναται να επιφέρει ασθενικές οργανικές επιρρέπειες και δυσλειτουργικές συμπεριφορές για το κοινωνικό περιβάλλον…!!! Παρόμοια, μονοφαγία, δύναται να επηρεάσει σημαντικά την συναισθηματική κατάσταση και την κοινωνική συμπεριφορά εις βάρος του ατόμου αλλά και του κοινωνικού συνόλου!
Συμπεράσματα – Προτάσεις
Συνοψίζοντας, θα λέγαμε ότι η μακροχρόνια υποκινητικότητα διευκολύνει τη νοητική αδράνεια, ενισχύει την εν δυνάμει νοητική υποτροπή και επιδεινώνει την όποια νευρωνική δυσλειτουργία και το αντίστροφο. Η κακή διατροφή επιδεινώνει υποτροπές της υγείας.
Η αξιολόγηση, λοιπόν, της φυσικής κατάστασης (σύμφωνα με το βαθμό άθλησης και υγιεινής διατροφής) θα μπορούσε να αποτελέσει θεμέλιο λίθο αποκρυπτογράφησης αινιγμάτων που καλούνται να λύσουν στην καθημερινή τους προσωπική ιστορία άτομα που είναι εθισμένα αποκλειστικά στην πνευματική ζωή…
