Η ινσουλίνη είναι μια από τις πιο ισχυρές και αναβολικές ορμόνες στο σώμα και διαδραματίζει έναν κρίσιμο ρόλο στην ομοιόσταση της γλυκόζης στο αίμα (ισορροπία ζαχάρου). Η ινσουλίνη είναι μια πεπτιδική ορμόνη που εκκρίνεται από το πάγκρεας όταν καταναλώνουμε λίπη, πρωτεΐνες ή/και υδατάνθρακες.
Tο ποσό της απελευθέρωσης της ινσουλίνης εξαρτάται από τον κάθε άνθρωπο, καθώς και το είδος των τροφίμων που καταναλώνονται με τους υδατάνθρακες να προκαλούν το μέγιστο ποσό της απελευθέρωσης της ορμόνης αυτής.
Η ινσουλίνη είναι γνωστό ότι είναι μια από τις πιο - αν όχι η πιο – αναβολικές ορμόνες στο σώμα (που βοηθάνε στο χτίσιμο των μυών). Μπορεί να επιτρέψει την ανάπτυξη των μυών και την αποκατάστασή τους υποχρεώνοντας τη γλυκόζη (υδατάνθρακες), τα αμινοξέα, και τα λίπη να μπουν στα κύτταρα του σώματος. Γι' αυτό και η σωστή μεταπροπονητική διατροφή είναι τόσο σημαντική, καθώς τα κύτταρα ανταποκρίνονται τέλεια στην αύξηση της ινσουλίνης και μπορούν να δεχτούν πιο εύκολα τα θρεπτικά συστατικά που τους προωθεί.
Ωστόσο, η ινσουλίνη μπορεί επίσης να λειτουργήσει εις βάρος μας. Η συνεχής αύξηση της ινσουλίνης οδηγεί σε αποθήκευση μεγάλων ποσοτήτων λίπους, το οποίο μπορεί τελικά να οδηγήσει σε διαβήτη τύπου-2. Θυμηθείτε, η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη "αποθήκευσης", ως εκ τούτου, αν έχετε πάρα πολύ από αυτή να κυκλοφορεί στο αίμα σας μπορεί να προκαλέσει περισσότερα από τα τρόφιμα που τρώτε να αποθηκεύονται στα λιποκύτταρα. Είναι επίσης γνωστό ότι η ινσουλίνη απενεργοποιεί τη διαδικασία λιποδιάλυσης. Δηλαδή, δεν αποθηκεύει μόνο λίπος αλλά σταματά και τον οργανισμό από να το απαλλαγεί κιόλας!
Τι συμβαίνει όταν τρώμε ένα γεύμα
Μετά την κατανάλωση ενός γεύματος η ινσουλίνη απελευθερώνεται από το πάγκρεας σε αναμονή και σε απάντηση στην αύξηση των επιπέδων γλυκόζης που κυκλοφορεί στο αίμα και σε μικρότερο βαθμό από άλλες ουσίες (πρωτεΐνες και λίπη). Ο πρωταρχικός ρόλος της ινσουλίνης από αυτή την άποψη, είναι η αποθήκευση του μεταβολικού υποστρώματος (στοιχείων). Ωστόσο, η απελευθέρωσή της στην κυκλοφορία του αίματος έχει ως αποτέλεσμα κατά κύριο λόγο, στην αύξηση της μεταφοράς γλυκόζης, στο μεταβολισμό και στην αποθήκευση στους μυς και στον λιπώδη ιστό.
Επιπλέον, η έκκριση ινσουλίνης αναστέλλει την έκκριση γλυκαγόνης (η γλυκαγόνη είναι μια ρυθμιστική ορμόνη, αντίθετη με την ινσουλίνη που προσπαθεί να διορθώσει τα χαμηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα) και μειώνει την λιπόλυση (δηλαδή το μεταβολισμό του λίπους). Με άλλα λόγια: τρώμε ένα νόστιμο γεύμα; Απελευθερώνουμε ινσουλίνη. Η ινσουλίνη είναι σημαντική, διότι επιτρέπει τη γλυκόζη να πάει κατευθείαν στο λιπώδη ιστό, μυϊκό ιστό και στο ήπαρ.
Σε απάντηση στην ινσουλίνη, οι GLUT-4 υποδοχείς που βρίσκονται σε κύτταρα ευαίσθητα στην ινσουλίνη, όπως τα μυϊκά και αυτά του λιπώδους ιστού, κινούνται στη μεμβράνη των κυττάρων για να διευκολύνουν την πρόσληψη της γλυκόζης και βοηθούν στη διατήρηση της ομοιόστασης της γλυκόζης στο αίμα. Επιπλέον, η σηματοδότηση της ινσουλίνης στο αίμα αυξάνει το γλυκογόνο και τη σύνθεση λιπαρών οξέων, προκαλώντας έτσι την αποθήκευση των διαθέσιμων ποσοτήτων γλυκόζης και άλλων στοιχείων. Η αντίσταση στην ινσουλίνη, η οποία είναι ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα του διαβήτη τύπου-2, προκαλείται από μια διαταραχή στον παραπάνω τρόπο σηματοδότησης και είναι μια κοινή υποκείμενη πάθηση, η οποία επίσης συνδέεται και με την παχυσαρκία.
Τι σημαίνει αντίσταση στην ινσουλίνη
Η αντίσταση στην ινσουλίνη συμβαίνει όταν μια φυσιολογική ποσότητα ινσουλίνης παράγει μια βιολογική ανταπόκριση κάτω από το κανονικό και προκαλεί πρόβλημα στους ευαίσθητους στην ινσουλίνη ιστούς. Η αντίσταση στην ινσουλίνη μετατοπίζει την απόκριση στη δόση της ινσουλίνης που απαιτείται για να δωθεί η κατάλληλη απάντηση και ως εκ τούτου, το πάγκρεας αναγκάζεται να παράγει όλο και περισσότερη από αυτή την ορμόνη για την αντιμετώπιση της υπεργλυκαιμίας. Με άλλα λόγια, το σώμα νομίζει ότι δεν έχει αρκετή ινσουλίνη όταν καταναλώνει μια τροφή και το πάγκρεας κυριολεκτικά τρελαίνεται.
Μια μειωμένη ανταπόκριση στην ορμόνη στους περιφερικούς ιστούς, όπως στους μύες και το ήπαρ προκαλεί μειωμένη απορρόφηση της γλυκόζης στους ιστούς αυτούς που οδηγούν έτσι αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα (υπεργλυκαιμία). Δηλαδή, ενώ είμαστε σε θέση να παράγουμε ινσουλίνη, τα κύτταρα δεν ανταποκρίνονται. Αυτό σημαίνει ότι η γλυκόζη παραμένει στο αίμα και συσσωρεύεται, οδηγώντας τελικά σε υπεργλυκαιμία.
Λαμβάνοντας υπόψη τα οφέλη της άσκησης για την υγεία, είναι λογικό και επόμενο να θεωρείται η γυμναστική ως το καλύτερο φάρμακο. Για παράδειγμα, η ινσουλίνη χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση της υπεργλυκαιμίας και επιτρέπει τη γλυκόζη στο αίμα να εισχωρήσει στα κύτταρα, και ως εκ τούτου, πολλοί διαβητικοί χορηγούνται ινσουλίνη, ιδιαίτερα όταν η παγκρεατική λειτουργία αρχίζει να αποτυγχάνει. Ωστόσο, μια δυνατή προπόνηση μπορεί να αποσπάσει την ίδια υπογλυκαιμική αντίδραση χωρίς την παρουσία της ινσουλίνης και μπορεί πραγματικά να αυξήσει την ανταπόκριση των ιστών σε αυτή. Δεν είναι εκπληκτικό;
Βελτιστοποίηση της αναβολικής ορμόνης
*τoυ Θεόδωρου Βασιλιά, Απόφοιτος γυμναστικής ακαδημίας
