Εφέδρα και L-καρνιτίνη

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον στα φυτικά προϊόντα λόγω του ότι αφενός μεν υπάρχει αύξηση του ποσοστού υπέρβαρων και παχύσαρκων και αφετέρου υπάρχουν δεδομένα ότι τα διαιτητικά φαρμακευτικά σκευάσματα μπορεί να είναι επικίνδυνα. Έτσι τα φυτικά σκευάσματα έχουν τραβήξει την προσοχή τόσο της επιστημονικής κοινότητας όσο και του κοινού, με την εντύπωση πολλών ότι είναι πιο αθώα και ακίνδυνα σε σχέση με τα φαρμακευτικά. Σε αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε αν η χορήγηση με εφέδρα είναι αποτελεσματική για την απώλεια βάρους και ασφαλής για καταναλώση.

Τί είναι η εφέδρα και πως χρησιμοποιείται;

Η εφέδρα είναι ένα βότανο, γνωστό ως Ma Huang, που παράγεται στην Ασία και χρησιμοποιείται στην κινέζικη ιατρική εδώ και 5000 χρόνια περίπου, για να θεραπεύσει το κρυολόγημα, το άσθμα ή το αλλεργικό συνάχι, την αρθρίτιδα και τους ρευματισμούς. Το βότανο αυτό περιέχει ορισμένα αλκαλοειδή, στα οποία αποδίδονται οι θεραπευτικές και ευεργετικές του ιδιότητες. Η εφεδρίνη, ένα παράγωγο της εφέδρας, περιέχει τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις αλκαλοειδών σε σύγκριση με τα άλλα παράγωγα της εφέδρας και είναι η πιο δραστική ουσία αυτού του βοτάνου, που διεγείρει το νευρικό και το καρδιαγγειακό σύστημα. Η δράση της είναι άμεση αφού απορροφάται μέσω του στόματος μέσα σε 1 ώρα από το λεπτό έντερο μετά τη λήψη της. Εκτός από την εφεδρίνη, ένα άλλο αλκαλοειδές της εφέδρας είναι η ψευδοεφεδρίνη, η οποία έχει λιγότερη διεγερτική δράση σε σύγκριση με την εφεδρίνη. Η χρήση της εφέδρας έχει έρθει στο φως της δημοσιότητας καθώς υπάρχουν οι ισχυρισμοί ότι βοηθά στην απώλεια βάρους και στην αύξηση της αθλητικής απόδοσης.

Το 2004 ο Οργανισμός Φαρμάκων και Τροφίμων απαγόρευσε την κυκλοφορία προϊόντων που περιέχουν εφεδρίνη, καθώς προκαλούσαν σοβαρά προβλήματα υγείας. Λόγω του ότι πολύς Αμερικάνικος πληθυσμός (περίπου 2 εκατομμύρια) χρησιμοποιούσε τα προϊόντα αυτά για απώλεια βάρους, οι εταιρείες χρησιμοποίησαν νέα προϊόντα με την επωνυμία «ελεύθερο εφεδρίνης».

Η εφέδρα ή εφεδρίνη προκαλεί βραχυπρόθεσμες, μέτριες αλλαγές στο βάρος και δεν είναι γνωστά τα αποτελέσματα για χορήγηση μεγαλύτερης διάρκειας από 6 μήνες. Παρόλο που υπάρχουν ελλιπή στοιχεία για την εφέδρα ως μέσο για απώλεια βάρους μακροπρόθεσμα, λόγω του ότι υπήρξαν αναφορές για σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες έχει απαγορευτεί στην αγορά η χρήση και η εισαγωγή προϊόντων με εφέδρα ή εφεδρίνη.

L-ΚΑΡΝΙΤΙΝΗ

H L-καρνιτίνη ανακαλύφθηκε πριν από περίπου 100 χρόνια, αλλά τα τελευταία 20 χρόνια έχει αποσπάσει ερευνητικό ενδιαφέρον. Η L-καρνιτίνη είναι μια πρωτεϊνη που εντοπίζεται σε όλα σχεδόν τα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού και προέρχεται από τη λατινική λέξη carnus (σάρκα-κρέας) καθώς αρχικά απομονώθηκε από το κρέας. Η L-καρνιτίνη παίζει σημαντικό ρόλο στον μεταβολισμό λίπους αλλά και στην παραγωγή ενέργειας. Η L-καρνιτίνη πρόερχεται τόσο από διαιτητική πρόσληψη όσο και από ενδογενή παραγωγή του σώματος. Κατά μέσο όρο η διαιτητική πρόσληψη L-καρνιτίνης είναι πηγή του 75% του συνόλου των αποθεμάτων καρνιτίνης.

Εδώ και πολλά χρόνια, η L-καρνιτίνη αποτελεί βασικό συστατικό πολλών συμπληρωμάτων διατροφής που έχουν στόχο την μείωση του σωματικού λίπους και την απώλεια βάρους.

Η πεποίθηση ότι η συμπληρωματική χορήγηση L-καρνιτίνης βοηθά στην απώλεια βάρους βασίζεται στην υπόθεση ότι η τακτική πρόσληψη καρνιτίνης από το στόμα αυξάνει τη συγκέντρωση και τη διαθεσιμότητα καρνιτίνης στους μυες.
Εφόσον η ενδομυϊκή συγκέντρωση καρνιτίνης αυξάνεται πιθανόν να αυξάνεται και η οξείδωση του λίπους στα μυϊκά κύτταρα, οδηγώντας έτσι σε μια σταδιακή απώλεια των αποθεμάτων σωματικού λίπους. Ωστόσο τα επιστημονικά δεδομένα δεν φανερώνουν κάτι τέτοιο.

Επιπρόσθετα, ίσως υπάρχουν παρενέργειες από την υψηλή δοσολογία L-καρνιτίνης, καθώς πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι υψηλές ποσότητες καρνιτίνης στη διατροφή, σε συνδυασμό με ορισμένα βακτήρια που την αποδομούν στο λεπτό έντερο μπορούν να επιταχύνουν τη διαδικασία αθηροσκλήρωσης μέσω μιας ουσίας που παράγεται από τον μεταβολισμό της καρνιτίνης.

Δεν είναι λίγες οι φορές που γίνονται έλεγχοι διαφόρων σκευασμάτων και αναγράφουν λανθασμένα την ποσότητα των συστατικών που περιέχουν ή πολλές φορές δεν αναγράφονται όλα τα συστατικά. Έτσι, σημαντικό είναι αν κάποιος αποφασίσει να πάρει οποιοδήποτε σκεύασμα να συμβουλευτεί κάποιον ειδικό ούτως ώστε να σιγουρευτεί ότι είναι κατάλληλο και ασφαλές, εννοείται πάντοτε συνυπολογίζοντας το ιατρικό ιστορικό και την κατάσταση της υγείας του. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό ο καταναλωτής να ελέγχει ότι το σκεύασμα που θα επιλέξει να αγοράσει είναι πιστοποιημένο και φέρει την σφραγίδα από τον ανάλογο φορέα. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τα φαρμακευτικά διαιτητικά σκευάσματα αλλά και για όλα τα σκευάσματα και τα φυτικά και τα μη.