Εμμονή με την πρωτεΐνη: τι λένε οι αντικρουόμενες έρευνες

Ο Garth Davis, ένας χειρουργός ο οποίος διευθύνει μια κλινική απώλεια βάρους στο Χιούστον, αφηγείται μια ιστορία για μια ασθενή του που είχε τρομοκρατηθεί από τις γλυκοπατάτες. Μεγάλωσε στη Γκάνα, αλλά εγκατέλειψε την παραδοσιακή διατροφή της, ακολουθώντας μια διατροφή που περιλάμβανε αυγά για πρωινό, μια σαλάτα με κοτόπουλο για μεσημεριανό, ένα ρόφημα πρωτεΐνης για σνακ, και ένα στήθος κοτόπουλο στη σχάρα για βραδινό. Όταν ο Davis ρώτησε γιατί πιστεύει πως παίρνει βάρος, η γυναίκα κατηγόρησε τους υδατάνθρακες αν και δεν συμπεριλαμβάνονταν στη διατροφή της. Επιπλέον, ήταν πεπεισμένη ότι η πρωτεΐνη ήταν η απάντηση για την απώλεια βάρους της.

Ο Davis άρχισε να παρατηρεί σημάδια εμμονής παντού: πληθώρα από μπάρες πρωτεΐνης κάνουν την εμφάνιση τους στα καταστήματα, ακόμα και η αναγραφή "υψηλή περιεκτικότητα πρωτεΐνης" στα κουτιά δημητριακών, όλα υπόσχονται να μειώσουν το αίσθημα της πείνας. Εν τω μεταξύ, ο Davis παρατηρούσε επίσης τους αθλητές και τους ηλικιωμένους οι οποίοι κατανάλωναν πρωτεΐνη για να κερδίσουν άλιπο βάρος. Τα γεγονότα αυτά τον ώθησαν να ερευνήσει για να καταλάβει πόση πρωτεΐνη ακριβώς συμπεριλαμβάνουμε  στη διατροφή μας και κατά πόσο είναι απαραίτητη.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας διαπίστωσε ότι οι Αμερικανοί τρώνε περισσότερο από δύο φορές την πρωτεΐνη που προτείνεται ως συνιστώμενη πρόσληψη. Οι πιο πρόσφατες στατιστικές από τον Καναδά δείχνουν ότι η κατανάλωση αβγών είναι στα υψηλότερα επίπεδα από τη δεκαετία του 1980, η κατανάλωση κοτόπουλου έχει εκτοξευθεί από οκτώ περίπου πτηνά ανά κάτοικο ανά έτος τη δεκαετία του 1970 σε περισσότερο από το διπλάσιο σήμερα, οι πωλήσεις γιαουρτιού έχουν διπλασιαστεί μόλις την τελευταία δεκαετία, οι πωλήσεις του φυστικοβούτυρου αναμένεται να αυξηθούν κατά 65% μέχρι το 2018 και τα συμπληρώματα πρωτεΐνης αναμένεται να υπερβούν το τετραπλάσιο των πωλήσεων τους σε αυτό το διάστημα…

Μια μελέτη με τίτλο "Protein fever" από την εταιρεία Mintel διαπίστωσε ότι το ένα τέταρτο των Βορειοαμερικανών είναι πρόθυμοι να πληρώσουν κάτι παραπάνω για να καταναλώνουν τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα πρωτεΐνης. Ακόμα, μια εταιρεία αλκοολούχων ποτών στις ΗΠΑ παράγει βότκα με πρωτεΐνη.

Υπάρχει μια συνεχής ώθηση για να καταναλώνονται περισσότερα τρόφιμα που είναι πλούσια σε πρωτεΐνη. Τον περασμένο Ιανουάριο ακαδημαϊκοί σε ένα συνέδριο στο Τορόντο, μαζί με  χορηγούς της Danone, παραγωγούς γαλακτοκομικών προϊόντων και παραγωγούς βοδινού και χοιρινού κρέατος του Καναδά, ζήτησαν την ενίσχυση της συνιστώμενης πρόσληψης σε πρωτεΐνη κατά 75% για κάποιες πληθυσμιακές ομάδες του Καναδικού πληθυσμού. Ομοίως, συστάσεις για την αύξηση της κατανάλωσης σε πρωτεΐνη δημοσιεύθηκαν και στο επιστημονικό έντυπο American Journal of Clinical Nutrition. Ο Christopher Gardner, διαιτολόγος στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ, έγραψε ένα γράμμα με τους συναδέλφους του στο συντάκτη του έντυπου λέγοντας ότι οι συστάσεις είναι «τρελές». «Οι Αμερικανοί βρίσκονται σε  σύγχυση σχετικά με το πόση πρωτεΐνη χρειάζονται» αναφέρει. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι καταναλώνουμε πάρα πολύ πρωτεΐνη» συμφωνεί ο Valter Longo, διευθυντής του Ινστιτούτου μακροζωίας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια.

Ποτέ στην ιστορία δεν είχαμε καταναλώσει τόσο πολύ πρωτεΐνη. Οι υποστηρικτές της διατροφής Atkins και Paleo Diet αναφέρουν ότι η υψηλή πρωτεϊνική πρόσληψη είναι ανάλογη με την πρωτεϊνική πρόσληψη των προγόνων μας. Αν και η λέξη πρωτεΐνη προέρχεται από την ελληνική λέξη Πρωτέως, που σημαίνει "πρωταρχικής σημασίας", το όνομα της αναφέρεται στη σημασία που έχει για το ανθρώπινο σώμα, αλλά όχι για τη σημασία της στην αρχαία ελληνική διατροφή.

Όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας διεξήγαγε μια από τις μεγαλύτερες μελέτες στην ιστορία, εξετάζοντας μισό εκατομμύριο ανθρώπους σε 10 ευρωπαϊκές χώρες, πάνω από 15 χρόνια, τα δεδομένα έδειξαν ότι όσοι καταναλώνουν 8% περισσότερες ζωικές πρωτεΐνες έχουν  23% περισσότερες πιθανότητες να γίνουν υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Ερευνητές από το Imperial College του Λονδίνου διαπίστωσαν επίσης ότι οι άνθρωποι που ακολουθούν τη μεσογειακή διατροφή είναι λιγότερο πιθανό να γίνουν υπέρβαροι ή παχύσαρκα, κυρίως λόγω της χαμηλής περιεκτικότητας της σε κρέας.

Τα προβλήματα που προκαλεί η κατανάλωση  πρωτεΐνης δεν έχουν να κάνουν μόνο με την αύξηση του σωματικού βάρους.  Ο Davis αναφέρει ότι έρευνες συνδέουν τη διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες με μια σειρά από προβλήματα στην υγεία όπως ο διαβήτης και ο καρκίνος.

Ο Davis αναφέρει ότι ερευνητής από την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, ο οποίος μελέτησε 51.000 άνδρες στην Αμερική, διαπίστωσε ότι η αύξηση της κατανάλωσης κρέατος αύξησε δραματικά τις πιθανότητες εμφάνισης διαβήτη. Εν τω μεταξύ, μια διατροφή πλούσια σε πρωτεΐνες και ιδιαίτερα ζωικές, συνδέεται με την επιτάχυνση της εφηβείας, κάτι που στα κορίτσια αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του μαστού στο μέλλον. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί από μια ορμόνη (IGF-1), η οποία εμπεριέχεται στη σόγια, το κρέας, τα ψάρια και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Αν και είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη, μπορεί υπό προϋποθέσεις να οδηγήσει στην αύξηση των καρκινικών κυττάρων. Μια πρόσφατη μελέτη 6000 Αμερικανών που δημοσιεύθηκε στο Cellular Metabolism αποκαλύπτει ότι 10% αύξηση σε πρωτεΐνη οδηγεί σε 75% αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας σε άτομα κάτω των 65 ετών λόγω καρκίνου, διαβήτη, καρδιακής νόσου και γήρανσης.

Μια παγκόσμια μελέτη που ονομάζεται Blue Zones, η οποία ξεκίνησε ως ένα έργο του National Geographic ερευνούσε τους πληθυσμούς που ζουν περισσότερο στη Γη. Εντοπίστηκαν λοιπόν και οι Sardinians που τρώνε κρέας μόνο μία ή δύο φορές την εβδομάδα και οι άνθρωποι της Okinawa που καταναλώνουν μόνο το 7% των θερμίδων τους από πρωτεΐνη!!

Η άποψη αυτή αναμφισβήτητα δεν είναι σύμφωνη με αρκετούς ερευνητές, συμπεριλαμβανομένου του Paul Pencharz,, ερευνητή στο Νοσοκομείο Παίδων και το Πανεπιστήμιο του Τορόντο και έναν από τους τρεις επιστήμονες που καθόρισαν την ημερήσια συνιστώμενη πρόσληψη πρωτεΐνης για το 2012. Ο Pencharz θέλει να αυξηθούν οι συστάσεις σε 40-45% για τα παιδιά, 30% για τους ενήλικες και 75% για τις έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες. Τα στοιχεία αυτά βασίζονται στα αποτελέσματα μιας νέας έρευνας από το πανεπιστήμιο του Τορόντο που υποδηλώνουν ότι χρειαζόμαστε περισσότερη πρωτεΐνη από όσο νομίζαμε για να διατηρηθεί σωστά ο κύκλος του αζώτου.

Ομοίως, ο Stuart Phillips, καθηγητής κινησιολογίας στο Πανεπιστήμιο McMaster, λέει ότι οι συστάσεις θα πρέπει να αυξηθούν κατά 50-100% για τους ενήλικες και 200 % για τους αθλητές. Ο Davis υποστηρίζει επαυτού ότι η πρωτεΐνη μπορεί πραγματικά να είναι η αιτία απώλειας μυϊκής μάζας σε ηλικιωμένους, επειδή το σώμα για μεγάλο χρονικό διάστημα απελευθερώνει ασβέστιο από τα οστά και τους μυς για να ρυθμίσει την συνεπαγόμενη οξύτητα από την μεγάλη πρόσληψη πρωτεΐνης…