Η εξάρθρωση της επιγονατίδας, περιγράφεται ως η τέλεια παρεκτόπιση της επιγονατίδας από την φυσιολογική της θέση, δηλαδή έξω από την μηριαία τροχιλία (αύλακα όπου κινείται μέσα). Η επιγονατίδα εξαρθρώνεται σχεδόν πάντα προς τα έξω, μετά από τραύμα όπως άμεση πλήξη ή στροφική κάκωση του γόνατος. Συχνά ανατάσσεται από μόνη της κατά την έκταση του γόνατος. Σε αντίθετη περίπτωση γίνεται ανάταξη και ακτινογραφία, για να διαπιστωθεί τυχών οστεοχόνδρινων τεμαχίων στην άρθρωση.
Μετά την ανάταξη της επιγονατίδας, κύρια συμπτώματα είναι ο πόνος και η φλεγμονή η οποία συνοδεύεται από αίμαρθρο, λόγω της ρήξης των συνδέσμων που συγκρατούν την επιγονατίδα. Κατά τη διάρκεια της αναπήδησης της επιγονατίδας έξω από την μηριαία τροχιλία, μπορεί να προκληθεί οστεοχόνδρινη βλάβη κατά την οποία ένα τεμάχιο χόνδρου μπορεί να ελευθερωθεί μέσα στην άρθρωση και να υπάρχει αδυναμία πλήρους έκτασης του γόνατος.
Όταν η εξάρθρωση συμβαίνει για πρώτη φορά, τότε η θεραπεία είναι συντηρητική. Εφαρμόζεται νάρθηκας για ακινητοποίηση της επιγονατίδας για 3 βδομάδες, ούτως ώστε να δοθεί χρόνος στους καθεκτικούς συνδέσμους της επιγονατίδας οι οποίοι έχουν υποστεί ρήξη να επουλωθούν, χωρίς κανένα πρόβλημα, όταν η ανατομία του γόνατος είναι φυσιολογική. Στις περιπτώσεις όπου υπάρχει κάποια ανατομική ανωμαλία όπως είναι αυξημένη γωνία Q ή ρηχή τροχιλία, υπάρχει πιθανότητα να υπάρξει υποτροπή του τραυματισμού.
Χειρουργική αντιμετώπιση πραγματοποιείται μόνο όταν υπάρχει οστεοχόνδρινο κομμάτι ελεύθερο στην άρθρωση. Για την επιλογή της σωστής χειρουργικής επέμβασης στο κάθε περιστατικό έχει σημασία ο ενδελεχής προεγχειρητικός διαγνωστικός έλεγχος. Χειρουργικές επεμβάσεις στα μαλακά μόρια επιτελούνται για να συγκρατηθεί η επιγονατίδα στη θέση της. Στα οστά (οστεοτομίες) για να διορθωθούν τυχόν ανατομικές ανωμαλίες του γόνατος αλλά και να αφαιρεθούν τυχόν ελεύθερα κομμάτια που μπορεί να υπάρχουν στην άρθρωση.
Η αποκατάσταση μετά από χειρουργική επέμβαση, είναι επίπονη. Μετά από μια σύντομη περίοδο ακινητοποίησης αρχίζει η φυσικοθεραπευτική αγωγή η οποία έχει σαν στόχο κατ’ αρχάς την ανάκτηση του εύρους κίνησης της άρθρωσης, με κινητοποίηση. Αντιμετώπιση του πόνου με αναλγητικό πρόγραμμα φυσικοθεραπείας, με ηλεκτροθεραπεία, υπέρηχο παγοθεραπεία κτλ. Με την απόκτηση του εύρους κίνησης και την μείωση του πόνου, αρχίζει μυϊκή ενδυνάμωση με ισομετρικές ασκήσεις, για ενδυνάμωση όλων των μυών που στηρίζουν το γόνατο. Με το πέρας των βδομάδων αυξάνεται η ένταση των ασκήσεων, προσθέτοντας ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας και κλειστής κινητικής αλυσίδας, με αποτέλεσμα να επανέρχεται σταδιακά στις καθημερινές και αθλητικές δραστηριότητες του ο ασθενής.
Τα αποτελέσματα της αποκατάστασης είναι πολύ ικανοποιητικά, με την προϋπόθεση ότι έχει επιλεχθεί η σωστή αντιμετώπιση εξαρχής και η αποκατάσταση έχει γίνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
