Πολυκυστικές ωοθήκες. Τι πρέπει να ξέρετε και πως αντιμετωπίζονται.

Οι πολυκυστικές ωοθήκες (ή το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών) είναι η πιο συχνή γυναικεία ενδοκρινολογική ανωμαλία παγκοσμίως. Σε μια μελέτη στο Ηνωμένο Βασίλειο και Νέα Ζηλανδία έδειξε πως το 20-25% των γυναικών είχαν πολυκυστικές ωοθήκες. Ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1935 με την ονομασία Stein-Leventhial syndrome (ονομάστηκε έτσι από τους ερευνητές που το ανακάλυψαν) και θεωρείτο μια ανωμαλία αναπαραγωγής. Σήμερα αναγνωρίζεται σαν ένας πιθανός λόγος στειρότητας. 

Οι πολυκυστικές ωοθήκες χαρακτηρίζονται από ασταθείς κύκλους εμμήνου ρήσης, ψηλά επίπεδα ανδρογόνου, ανωορρηξία, προβλήματα αναπαραγωγής, τριχοφυΐα (ειδικά στο πρόσωπο), αντίσταση στην ινσουλίνη και υπερινσουλίμια. Σημάδια που εισηγούνται την παρουσία πολυκυστικών ωοθηκών είναι οικογενειακό ιστορικό, ανδροειδης παχυσαρκία (λίπος και περιττά κιλά γύρω από την κοιλιά), δυσκολία στο χάσιμο βάρους, βαριές και ασταθείς κύκλους εμμήνου ρήσης, επιθυμία για υδατάνθρακες, υπογλυκαιμία, και τριχοφυΐα. 

Ο ακριβής λόγος για την παρουσία αυτής της ανωμαλίας ακόμα δε έχει διευκρινιστεί. Η κληρονομικότητα φαίνεται να παίζει ένα σημαντικό ρόλο όπως η παχυσαρκία και η ακινησία, δυο παράγοντες που συντελούν στην αύξηση της αντίστασης στην ινσουλίνη. Υπολογίζεται πως τουλάχιστον 50% των γυναικών με πολυκυστικες ωοθήκες είναι υπέρβαρες ή παχύσαρκες και ταυτόχρονα έχουν περισσότερη αντίσταση στην ινσουλίνη και ψηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, αφού πολλές Αμερικανικές και Ευρωπαϊκές μελέτες έδειξαν πως πολλές παχύσαρκες γυναίκες με πολυκυστικες ωοθήκες μπορούν να αναπτύξουν διαβήτη τύπου 2 πολύ πιο γρήγορα όταν συγκριθήκαν με άλλες παχύσαρκες γυναίκες χωρίς πολυκυστικες ωοθήκες. 

Άλλοι πιθανοί παράγοντες είναι η ενηλικίωση, ο καθιστικός τρόπος ζωής, το κάπνισμα, η κεντρική ή σπλαχνική παχυσαρκία, η εγκυμοσύνη και μερικά φάρμακα.  

Η καλύτερη αντιμετώπιση των πολυκυστικών ωοθηκών είναι ο συνδυασμός δίαιτας (σωστής διατροφής), φυσικής άσκησης και φαρμάκων (πάντοτε με τις συμβουλές του γιατρού) με πρώτιστο στόχο θεραπείας το χάσιμο βάρους (αν είναι αναγκαίο). 

Η σωστή διατροφή και η μείωση κιλών έστω και κατά 5% μπορεί να μειώσει τα επίπεδα ινσουλίνης και ανδρογόνου και καλυτερεύει το κύκλο της εμμήνου ρύσης. Άρα λοιπόν, μια δίαιτα χαμηλή σε θερμίδες θα βοηθήσει στο χάσιμο βάρους και συνήθως συνιστάται μια δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες ή χαμηλή σε γλυκαιμικό δείκτη. Γενικά μια σωστή διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες όπως φαγητά ολικής αλέσεως, φρούτα και λαχανικά, πλούσια σε φαγητά ψηλά σε Ω3 λιπαρά οξέα όπως ψάρια,  μονοακόρεστο λίπος όπως ελαιόλαδο και ξηροί καρποί και ισοζυγισμένους υδατάνθρακες με πρωτεΐνη κατά την διάρκεια της ημέρας μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση αυτής της ανωμαλίας. 

Επίσης, ο συνδυασμός της σωστής διατροφής με καθημερινή άσκηση βοηθά στην μείωση της αντίστασης της ινσουλίνης καθώς και στην μείωση ή σταθεροποίηση του βάρους.