Κύριος ρόλος των αναψυκτικών, όπως αποκαλύπτει και το όνομα τους, είναι η ευχαρίστηση και η απόλαυση που αποτελούν δύο βασικά συστατικά της ποιότητας της ζωής μας. Τα αναψυκτικά ή πιο σωστά τα μη-αλκοολούχα αεριούχα ποτά είναι μια κατηγορία ποτών που έχουν ως κύριο και κοινό χαρακτηριστικό τους τις φυσαλίδες που τους προσδίδουν αυτή τη χαρακτηριστική αίσθηση δροσιάς.
Η κατηγορία των αναψυκτικών περιλαμβάνει μια πληθώρα διαφορετικών προϊόντων, τόσο στην εμφάνιση, τη γεύση αλλά και στα υπόλοιπα χαρακτηριστικά τους. Συγκεκριμένα, άλλα αναψυκτικά περιέχουν ζάχαρη κι εκτός από τη δροσιά παρέχουν και ενέργεια και άλλα περιέχουν διάφορες γλυκαντικές ύλες και προσδίδουν λιγότερες ή καθόλου θερμίδες. Επιπλέον, υπάρχουν αναψυκτικά που περιέχουν φυσικό χυμό αλλά δανείζονται το χρώμα τους από χρωστικές ουσίες, όπως π.χ. το καραμελόχρωμα, ένω άλλα είναι τελείως διάφανα. Η ευρεία γκάμα τους περιέχει επίσης και επιλογές χωρίς καφεϊνη. Πολλά ακούγονται για τα αναψυκτικά αλλά πόσα από αυτά είναι η πραγματική αλήθεια;
Κυριότεροι μύθοι που συνδέονται με τα αναψυκτικά
Τα αναψυκτικά δεν παχαίνουν: Ένα ποτήρι αναψυκτικού περιέχει 100 θερμίδες, δηλαδή τις ίδιες με ένα ποτήρι χυμό ή γάλα. Αντίθετα τα light αναψυκτικά έχουν σχεδόν μηδενικές θερμίδες.
Τα αναψυκτικά προκαλούν οστεοπόρωση: Δεν έχει αποδειχτεί η σχέση κατανάλωσης αναψυκτικών και μειωμένης οστικής πυκνότητας. Ένα αναψυκτικό περιέχει αμελητέα ποσότητα φωσφορικού οξέος, επομένως δεν προκαλεί μειωμένη απορρόφηση ασβεστίου.
Τα αναψυκτικά προκαλούν κυτταρίτιδα: Δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να συσχετίζουν την κυτταρίτιδα με την κατανάλωση αναψυκτικών. Η εμφάνιση της κυτταρίτιδας οφείλεται στην υπερκατανάλωση λιπαρών και όχι στα αναψυκτικά.
Τα αναψυκτικά βλάπτουν την υγεία των οστών και αποτρέπουν την ανάπτυξη των παιδιών: Επιστημονικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι τόσο ο φώσφορος που περιέχεται στα αναψυκτικά όσο και η καφεϊνη δεν επηρεάζουν την απορρόφηση ασβεστίου. Η συσχέτιση αυτή προήλθε από την παρατήρηση ότι πολλά παιδιά στις ΗΠΑ μειώνουν την κατανάλωση γάλακτος αυξάνοντας ταυτόχρονα την κατανάλωση αναψυκτικών. Τα δύο ροφήματα ωστόσο δεν έχουν καμία αναπληρωματική σχέση. Σημασία στην πρόληψη για τη γενικότερη υγεία των οστών και την οστεοπόρωση έχει η επαρκής λήψη ασβεστίου, κυρίως από γαλακτοκομικά προϊόντα.
Αναψυκτικά τύπου light ή zero
Τα αναψυκτικά light ή zero είναι μια επιλογή που παρέχει πολύ λιγότερες έως καθόλου θερμίδες συγκριτικά με τα αναψυκτικά που περιέχουν ζάχαρη. Τα αναψυκτικά light ή zero μπορούν επομένως να ενταχθούν σε ένα διαιτολόγιο μείωσης σωματικού βάρους, αφού δεν προσθέτουν επιπλέον θερμίδες, ενώ χαρίζουν την απόλαυση που προσφέρουν τα αναψυκτικά με ζάχαρη. Επίσης η γλυκύτητά τους συμβάλλει στην ευχαρίστηση και την ικανοποίηση του αισθήματος της γλυκιάς γεύσης και με αυτόν τον τρόπο αποτρέπει συχνά την αναζήτηση αυτής από άλλα τρόφιμα με μεγάλη περιεκτικότητα σε θερμίδες, ζάχαρη και λιπαρά.
Χρωστική (Καραμελόχρωμα E150d)
To καραμελόχρωμα είναι ένα από τα παλαιότερα συστατικά που χρησιμοποιούνται στην παγκόσμια Βιομηχανία Τροφίμων και Ποτών, ενώ στη Coca-Cola το χρησιμοποιούν από το 1888.
Το καραμελόχρωμα χρησιμοποιείται πολύ συχνά σε ευρείας κατανάλωσης αγαθά, όπως στα αναψυκτικά, τη μπύρα, το ψωμί, τις σάλτσες, τα είδη ζαχαροπλαστικής, τα δημητριακά και τα παγωτά.
Το καραμελόχρωμα που χρησιμοποιείται εμπορικά ως χρωστική ουσία δημιουργείται από την καραμελοποίηση, δηλαδή τη διαδικασία αφαίρεσης του νερού από ένα σάκχαρο (όπως είναι η επιτραπέζια ζάχαρη). Πρόκειται για τη γνωστή μας καραμέλα, που μπορούμε όλοι να φτιάξουμε στην κουζίνα μας λιώνοντας ζάχαρη. Το E150d είναι μία από τις τέσσερις κατηγορίες καραμελοχρώματος, η χρήση των οποίων έχει εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Αν και το καραμελόχρωμα δημιουργείται από ζάχαρη, αυτή δεν προσμετράται στο σύνολο ζάχαρης/θερμίδων που περιέχει ένα κουτί κλασικού αναψυκτικού, καθώς η ποσότητα αυτή είναι αμελητέα και δεν προσδίδει θερμίδες.
Φωσφορικό οξύ
Το φωσφορικό οξύ χρησιμοποιείται ως μέσο όξινσης σε πολλά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων των αναψυκτικών για να ισορροπήσει η γλυκύτητα. Προέρχεται από ένα φυσικό ορυκτό μετάλλευμα το οποίο υποβάλλεται σε ειδική επεξεργασία ώστε η χρήση του να είναι απολύτως ασφαλής.
Το φωσφορικό οξύ περιέχει στο μόριό του το μέταλλο φώσφορο, το οποίο συναντάμε συνήθως και στο νερό και είναι απαραίτητο τόσο για την υγεία των δοντιών και των οστών, όσο και για το ρόλο του στις μεταβολικές διαδικασίες που αφορούν στην παραγωγή ενέργειας. Εμπεριέχεται σε όλα σχεδόν τα τρόφιμα που έχουν υψηλά επίπεδα πρωτεϊνης-όπως τα αυγά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το κρέας.
Ο μέσος ενήλικας καταναλώνει 1000-1500mg φώσφορο την ημέρα και ένα αναψυκτικό περιέχει 41mg (3-4%) ανά 250ml. Συγκριτικά αναφέρουμε ότι ένα μεγάλο, καλά βρασμένο αυγό περιέχει 88mg φωσφόρου.
