Η διατροφή των βρεφών έχει ιδιαίτερα μεγάλη σημασία για τη σωματική και τη νοητική ανάπτυξη των παιδιών. Η διατροφή του βρέφους πρέπει να αρχίζει με αποκλειστικό θηλασμό το 10 εξάμηνο της ζωής και να συνεχίζει μέχρι το 12ο μήνα αν είναι δυνατό με σταδιακή προσθήκη τροφίμων από όλες τις κατηγορίες.
Για την διατροφή του βρέφους ευθύνη έχει σε μεγάλο βαθμό η μητέρα και ιδιαίτερα οι διαιτητικές συνήθεις της οικογένειας. Οι γονείς μεταδίδουν τις δικές τους εμπειρίες και γνώσεις σε θέματα διατροφής, αποτελούν οι ίδιοι παράδειγμα προς μάθηση και μίμηση και η στάση τους απέναντι σε συγκεκριμένα τρόφιμα είναι γνωστό ότι μεταδίδεται και στο παιδί. Ο τρόπος διατροφής του βρέφους και του παιδιού έχει μεγάλη σημασία για την προαγωγή της υγείας και την πρόληψη των χρόνιων νοσημάτων στα μετέπειτα χρόνια της ενήλικου ζωής.
Η βρεφική ηλικία καλύπτει τον πρώτο χρόνο ζωής του ανθρώπου. Στο χρόνο αυτό συμβαίνουν εντυπωσιακές αλλαγές στο βρέφος που αφορούν την κινητική του ανάπτυξη και κατά συνέπεια τον τρόπο σίτισης του. Στην ηλικία αυτή ο ρυθμός ανάπτυξης , αλλά και η διαφοροποίηση των ιστών και η ωρίμανση των διαφόρων συστημάτων του οργανισμού, συντελείται ταχύτατα. Αυτές οι μεταβολές απαιτούν την ισορροπημένη και ταυτόχρονα σχετικά υψηλή πρόσληψη ενέργειας και ορισμένων θρεπτικών συστατικών. Ωστόσο η διατροφή στο 1ο χρόνο ζωής του ανθρώπου είναι καθοριστικής σημασίας και για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και των διανοητικών ικανοτήτων του παιδιού.
Στα πρώτα στάδια της βρεφικής ηλικίας τα περισσότερα βρέφη εξαρτώνται από το μητρικό γάλα ή και από τα υποκατάστατα ( φόρμουλες εμπορίου) αυτού για την κάλυψη των αναγκών τους σε θρεπτικά συστατικά όχι μόνο για την πρώτη βρεφική ηλικία αλλά και για τους επόμενους 6 μήνες.
Τα υποκατάστατα μητρικού γάλακτος ή αλλιώς τα γάλατα εμπορίου παρασκευάζονται ειδικά για να αποτελούν πηγή διατροφής για τα βρέφη. Τα βρεφικά αυτά γάλατα παρασκευάζονται σύμφωνα με προδιαγραφές, διακρίνονται σε πρώτη και δεύτερη βρεφική ηλικία και η σύσταση τους πρέπει να είναι όσο το δυνατό παρόμοια με αυτή του μητρικού γάλακτος.
Τα οφέλη του μητρικού θηλασμού είναι σημαντικά
Το μητρικό γάλα είναι ΜΟΝΑΔΙΚΟ, κάτι περισσότερο από μία τροφή! Ο μητρικός θηλασμός είναι η φυσική διατροφή του βρέφους!
Η φύση προνόησε ώστε το παιδί να συνεχίζει να τρέφεται από τη μητέρα του και μετά τη γέννησή του. Η κάθε μητέρα είναι προικισμένη με ένα σπουδαίο χάρισμα που κανείς δεν μπορεί ν’ αντιγράψει. Αποτελεί την πηγή για το μητρικό γάλα, το οποίο είναι το πολυτιμότερο δώρο για το μωρό!
Είναι ένας ζωντανός ιστός με πολλούς αμυντικούς παράγοντες. Δρα ως συνέχεια του ομφάλιου λώρου, ώστε τόσο η μητέρα όσο και το βρέφος ν’ απολαμβάνουν τα συναισθηματικά οφέλη που διαμορφώνουν και ενισχύουν τον Πρώιμο Δεσμό! Ο θηλασμός διεγείρει την έκκριση της ορμόνης της αγάπης στη μητέρα και στο μωρό. Τα συναισθήματα που βιώνει το βρέφος κατά τον πρώτο θηλασμό ενισχύουν τον πρώιμο δεσμό, σφυρηλατώντας έτσι γερούς δεσμούς ανάμεσα στη μητέρα και στο παιδί. η υιοθέτηση και η συνέχιση του μητρικού θηλασμού ενδυναμώνει τη συνεχή σύνδεση μεταξύ της μητέρας και του βρέφους, διασφαλίζοντας έτσι τη βέλτιστη ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού και τη διαμόρφωση μιας υγιούς προσωπικότητας.
Για το παιδί
Για τη μητέρα
Η χρονική περίοδος κατά την οποία εισάγονται ημιστερεες ή στερεές τροφές στο διαιτολόγιο του βρέφους , παράλληλα με το μητρικό γάλα ή με τα υποκατάστατα αυτού χαρακτηρίζεται ως απογαλακτισμός. Καθώς το βρέφος μεγαλώνει και γίνεται πιο ενεργητικό , το μητρικό γάλα δεν καλύπτει τις διατροφικές ανάγκες του και προκειμένου να καλύψει αυτό το ‘κενό’ εισέρχονται και άλλες τροφές. Οι ενεργειακές ανάγκες του βρέφους αυξάνονται με την ηλικία και έτσι η προσθήκη τροφίμων καλύπτει το ενεργειακό κενό. Ωστόσο η ανάγκη εισαγωγής και άλλων τροφών στο διαιτολόγιο του βρέφους ερμηνεύεται και από το γεγονός ότι μετά τον 6ο μήνα υπάρχουν αυξημένες ανάγκες σε σίδηρο.
Όταν αρχίσει η περίοδος του απογαλακτισμού συστήνεται η συνέχιση του μητρικού θηλασμού με την ίδια συχνότητα με την οποία το βρέφος τρεφόταν προηγούμενος. Κατά την διάρκεια του απογαλακτισμού το βρέφος σταδιακά συνηθίζει τροφές που καταναλώνονται από όλα τα μέλη της οικογένειας του. Σε ηλικία 12 μηνών το βρέφος καλύπτει το 50% των ημερήσιων του αναγκών από το μητρικό γάλα και το άλλο 50% από τις ημιστερεές -στερεές τροφές. Στο τέλος του απογαλακτισμού ( περίπου στην ηλικία των 2 ετών) το μητρικό γάλα αντικαθιστάται πλήρως από στερεές τροφές. Υπάρχουν δύο είδη τροφίμων που εισάγονται κατά την διάρκεια του απογαλακτισμού.
Τροφές ειδικά παρασκευασμένες για το βρέφος και συνηθισμένα φαγητά που καταναλώνει όλη η οικογένεια, τα οποία υφίσταται κάποια μεταβολή (πολτοποίηση, μικροτεμαχισμό) για να μπορούν να γίνουν ανεκτά από το βρέφος. Η κατάλληλη ηλικία για την εισαγωγή ημιστερεων τροφίμων είναι μεταξύ του 4ου και 6ου μήνα. Σε αυτή την ηλικία, νεύρα και μύες αναπτύσσονται στην στοματική κοιλότητα με συνέπεια το βρέφος να μπορεί να μασάει ικανοποιητικά και να δαγκώνει και επιπλέον μπορεί να κάθεται μόνο του και να ελέγχει τις κινήσεις του κεφαλιού του. Πριν την ηλικία των 4 μηνών το βρέφος δεν μπορεί να ελέγξει την κινητικότητα της γλώσσας του και έτσι φτύνει προς τα έξω τις τροφές.
